اگر او نبود هیچ کس نبود
خداوند به برکت وجود آن حضرت علیه السلام تو و هر موجودی را آفرید و اگر او نبود هیچ کس نبود، بلکه اگر او نبود نه زمین وجود مییافت و نه فلک،
بر این معنی روایاتی دلالت دارد از جمله:
1 - از توقیعات
شریفه آن حضرت در کتاب الاحتجاج آمده است که فرمود: «وَنَحْنُ صَنائِعِ رَبِّنا وَالخَلْقُ بَعْدُ صَنائِعُنا...»
[1] .
البته معنی این
سخن بر دو وجه وارد است:
یکی همان است که در توقیع دیگری در همان کتاب آمده:
جماعتی از شیعیان اختلاف کردند در اینکه آیا خداوند، آفرینش و روزی دادن مخلوق را به ائمهعلیهم السلام واگذار کرده؟
پس عدّهای گفتند: این محال است، زیرا که اجسام را کسی جز خدای نمیتواند خلق کند.
ولی عدّهای دیگر گفتند: خداوند قدرت خلق را به ائمهعلیهم السلام واگذار نموده است و آنان آفریده و روزی بخشیدهاند
و در این مسأله اختلاف شدیدی بین آنها درگرفت،
تا اینکه شخصی پیشنهاد کرد که چرا به سراغ ابوجعفر محمد بن عثمان نمیروید که از او سؤال کنید
تا حقّ را برای شما آشکار سازد؟
چون که راه به سوی امام زمانعلیه السلام اوست، همه به این معنی راضی شدند و نامهای به ابوجعفر نوشتند.
در آن نامه مسأله را توضیح دادند، پس از طرف امام عصر - عجّل اللَّه فرجه الشریف - توقیع آمد که:
خداوند تعالی خود اجسام را آفریده و روزیها را تقسیم کرد، زیرا که نه جسم است و نه در جسمی حلول کرده، هیچ چیز مثل او نیست و او است شنوای بینا، و امّا امامان؛ از خداوند تعالی درخواست میکنند و او میآفریند و او روزی میدهد به خاطر اجابت درخواست آنها و تعظیم حقّ ایشان. [2] .
حاصل این وجه
اینکه: امام زمان و پدران بزرگوارشعلیهم السلام
واسطه هستند در رساندن فیضهای الهی به سایر مخلوقات و به همین معنی در
دعای ندبه اشاره شده که:
«أَیْنَ السَّبَبُ المُتَّصِلُ بَیْنَ الأَرْضِ وَالسَّماءِ»؛ کجاست آن وسیلهای که فیوضات آسمان را به ا هل زمین میرساند. البته نسبت دادن فعل به سبب و واسطه در لغت و عرف بسیار است.
وجه
دوم اینکه: مقصود از آفرینش تمام آنچه خداوند متعال
آفریده،آن حضرت و پدران طاهرینش میباشند،
یعنی اینها علّتغایی آفرینش هستند و آنچه هست به خاطر اینها آفریده شده است.
مؤیّد این وجه روایتی است که از امیر المؤمنین علیعلیه السلام آمده: «نَحْنُ صَنائِعُ رَبِّنا وَالخَلْقُ بَعْدُ صَنائِعُ لَنا» [3] و احادیث فراوانی بر این معنی دلالت دارد،
از جمله: روایت مستندی است که شیخ صدوق در کتاب کمال الدین از حضرت علی بن موسی الرضاعلیه السلام، از پدرش موسی بن جعفر، از پدرش جعفر بن محمد، از پدرش محمد بن علی، از پدرش علی بن الحسین، از پدرش حسین بن علی، از پدرش علی بن ابی طالب (علیهم السلام) آورده است که پیغمبر اکرمصلی الله علیه وآله فرمود:
خداوند مخلوقی از من بهتر نیافریده و آفریدهای نیست که نزد او گرامیتر از من باشد.
علیعلیه
السلام فرماید: عرض کردم:
یا رسول اللَّه! تو بهتری یا جبرئیل؟
فرمود: یا علی! خداوند تبارک و تعالی پیغمبران مرسل را بر فرشتگان مقرّب خویش برتری داده و مرا بر همه پیغمبران و مرسلین برتری بخشیده.
و ای علی! بعد از من برتری از آنِ تو و امامان بعد از توست، زیرا که فرشتگان خدمتگزار ما و دوستان ما هستند.
ای علی! آنان که عرش خدا را حمل نموده و یا اطراف آنند، تسبیح به حمد پروردگارشان گویند و برای آنان که به ولایت ما گرویدند، طلب آمرزش کنند.
ای علی! اگر ما نبودیم خداوند آدم و حوا و بهشت و دوزخ و آسمان و زمین را نمیآفرید، چگونه ما از فرشتگان برتر نباشیم و حال آن که در توحید و خداشناسی پیشی گرفتیم، و در معرفت و تسبیح و تقدیس و تهلیل پروردگارشان عزّوجلّ بر آنها سبقت جستیم،
زیرا که نخستین چیزی که خداوند آفرید ارواح ما بود، خداوند ما را به توحید و تمجید خود گویا ساخت،
سپس فرشتگان را آفرید و چون ارواح ما را یک نور مشاهده کردند امور ما را عظیم شمردند،
پس ما تسبیح گفتیم تا فرشتگان بدانند که ما هم مخلوق هستیم و آفریدگار از صفات ما منزّه است،
از تسبیح ما ملائکه نیز تسبیح گفتند و خدا را از صفات ما منزّه دانستند، و چون عظمت مقام ما را مشاهده کردند، ما تهلیل گفتیم تا ملائکه بدانند که الهی به جز اللَّه نیست،
پس هنگامی که بزرگی محلّ [و مقام] ما را دیدند، خداوند را تکبیر گفتیم تا بدانند که خدا بزرگتر از آن است که درک شود و موقعیت او عظیم است، و ما خدایانی نیستیم که واجب باشد در عرض خدا، یا در مرتبه پایینتری عبادت شویم.
پس هنگامی که قدرت و قوّه ما را دیدند، گفتیم: «لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ إِلاَّ بِاللَّهِ العَلِیِّ العَظِیمِ»؛ یعنی هیچ توان و نیرویی جز به خداوند بلندمرتبه بزرگ نیست -
تا بدانند که هیچ نیرو و قدرتی نیست جز از ناحیه خداوند، و چون نعمتی را که خداوند به ما داده و طاعت ما را واجب فرموده، مشاهده کردند، «الحمد للَّه» گفتیم تا بدانند که حقوق خداوند متعال بر ما از جهت نعمتهایی که به ما ارزانی داشته است چه میباشد - پس فرشتگان نیز «الحمد للَّه» گفتند.
بنابراین فرشتگان به وسیله ما به معرفت و تسبیح و تهلیل و تمجید خداوند متعال راهنمایی شدند.
سپس وقتی خداوند متعال آدم را آفرید، ما را در پشت او سپرد و به فرشتگان دستور فرمود تا به خاطر تعظیم و احترام ما که در پشت آدم بودیم برای او سجده کنند،
در واقع سجده آنها بندگی خداوند و احترام و اطاعت آدم بود که ما در پشتش بودیم،
و چگونه از ملائکه افضل نباشیم و حال آنکه همه آنها برای آدم سجده کردند،
و هنگامی که مرا به آسمانها بردند، جبرئیل فصول اذان را دو به دو ادا کرد و دو به دو اقامه گفت.
سپس گفت: ای محمد! جلو بایست [برای نماز] . گفتم: ای جبرئیل بر تو پیشی بگیرم؟ گفت: آری زیرا که خدای تبارک و تعالی پیغمبرانش را بر همه فرشتگان برتری داده و تو را به خصوص برتری بخشیده است.
من جلو ایستادم و برای آنان اقامه نماز کردم و به این کار فخر فروشی ندارم، و چون به حجابهای نور رسیدیم،
جبرئیل به من گفت: پیش برو. امّا خودش همانجا ماند. گفتم: ای جبرئیل! در چنین جایی از من جدا میشوی؟
گفت: خداوند به من دستور داده که از اینجا فراتر نروم که اگر از آن بگذرم پرهایم بسوزد؛ زیرا که از حدود پروردگارم تجاوز کردهام.
پس خداوند مرا
به طور ناگفتنی در نور فرو برد و تا انجا که خدا خواسته بود در ملکوتش منتهی شدم.
آنگاه ندا رسید: یا محمد!
گفتم: لَبَّیْکَ رَبِّی وَسَعْدَیْکَ تَبارَکْتَ وَتَعالَیْتَ.
باز ندا شدم: یا محمد! تو بنده من هستی و من پروردگار توام، مرا عبادت کن و بر من توکل نمای؛
زیرا که تو نور من در بندگانم و رسول من در مخلوقاتم و حجّت من در آفریدگانم میباشی، بهشتم را برای کسی که از تو پیروی کند آفریدم و دوزخم را برای آن کس که نافرمانیت نماید قرار دادم؛ و کرامت خود را برای اوصیای تو واجب نمودم و ثوابم را برای پیروان تو لازم ساختم.
گفتم: پروردگاراً اوصیای من کیانند؟
پس ندا شدم که: ای محمد! اوصیای تو همانها هستند که بر ساق عرش نامشان نوشته شده است. اوّل آنان علی بن ابی طالب و آخرین ایشان مهدی امّت من است.
گفتم: پروردگارا
آنان اوصیای پس از منند؟
ندا رسید: ای محمد! آنان بعد از تو اولیا و احبّا و اصفیا و حجج من هستند و اوصیا و خلفای تو و بهترین خلق بعد از تو میباشند.
قسم به عزّت و جلالم که دینم را به وسیله ایشان ظاهر میکنم و کلمهام را به وجود آنان بلند مینمایم
و زمین را به آخرین ایشان از دشمنانم پاک میکنم و مشارق و مغارب زمین را ملک او و بادها را در تصرّف و تسخیر او قرار میدهم، و گردنهای سخت را برای او رام میگردانم و او را بر وسائل پیروزی مسلّط میگردانم
و با لشکریانم کمکش میکنم و با فرشتگانم مددش میرسانم تا دعوت مرا بلند و خلق مرا بر توحید من جمع سازد. سپس ملک او را استمرار دهم و حکومتش را به دست توانای خود دست به دست تا روز قیامت ادامه دهم.
«وَالحَمْدُ للَّهِِ رَبِّ العالَمِینَ وَالصَّلاةُ عَلی نَبِیِّنا وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ وَسَلَّمَ تَسْلِیماً» [4] .
[1] الاحتجاج: 278:2.
[2] الاحتجاج: 284:2.
[3] در نهج البلاغه، نامه 28 چنین آمده: «فَإِنَّا صَنائِعُ رَبِّنا وَالنَّاسُ
بَعْدُ صَنائِعُ لَنا» یعنی: پس همانا ما ساخته شده پروردگارمان هستیم و مردم برای
ما ساخته شدهاند. (مترجم).
[4] کمال الدین: 254:1.
منبع:http://janamoni.blogfa.com
